تربیت بدنی و ورزش مدارس حلقه مفقوده نظام تعلیم وتربیت

یاداشت روز:

به بهانه تاکید مقام معظم رهبری در دیدار اخیرشان با قهرمانان ورزشی مبنی براهمیت ورزش همگانی و استعداد یابی ورزش در مدارس جا دارد یکبار دیگرموضوع تربیت بدنی وورزش مدارس را بعنوان حلقه مفقوده در نظام تعلیم وتربیت را مورد توجه وتاکید قرار دهیم .

کارشناسان تربیت بدنی آموزش وپرورش اعتقاد دارند تربیت همه جانبه و تحقق سند تحول بنیادین با استفاده از روش های جذاب وبانشاط مانند توسعه برنامه های  تربیت بدنی در مدارس امکان پذیراست. در کشورما علیرغم گرایش جامعه به ورزش بدلیل نا کارآمدی برنامه های تربیت بدنی در مدارس بویژه ورزش در دوره های پایه ومدارس ابتدایی حوزه سلامت عمومی ونشاط اجنماعی با چالش های جدی مواجه است. دربررسی برنامه های آموزش وپرورش کشورهای توسعه یافته مانند ژاپن وفنلاند کاملا مشخص است که از برنامه های ورزشی خصوصا در پایه ابتدایی بعنوان رکن اصلی برنامه های درسی استفاده می شودوآموزش سایر دروس مثل ریاضی،علوم،اخلاق وانضباط هم در قالب بازی طراحی شده ودرساخت وساز مدارس به نیاز های حرکتی وورزشی دانش آموزان توجه لازم می شود.نتیجه این توجه توسعه برنامه های تربیتی،آموزشی ونشاط دردانش آموزان است.دراهمیت ورزش مدارس آنقدر گفته وشنیده شده است که سخن بیش از این گفتن ملال آوروهمه منتظر اقدام وعمل هستند.

اگرچه دردههای اخیر خصوصا از زمانی که معاونت تربیت بدنی وورزش در ساختار آموزش وپرورش شکل گرفت شاهد تحولاتی در این حوزه بود ه ایم اما اقدامات انجام شده بهیچ وجه متناسب با نیاز وماموریت این بخش نیست ولزوم تغییردر رویه ها وروش های موجود امری اجتناب ناپذیر است. تا نسل آینده  نسلی سالم وعاری از بیماری های باشد که غالبا ریشه در بی تحرکی وعادات غلط حرکتی دارد. توجه افراطی به ذهن پروری وغفلت از تربیت حیطه های احساسی،عاطفی،اخلاقی،اجتماعی،دینی ،جسمانی وروانی مهم ترین نقص درآموزش وپرورش فعلی کشور می باشدکه هزینه های سنگینی رابه جامعه تحمیل کرده است. اکنون که اراده ای برای اجرای سند تحول بنیادی که شاه کلید آن تربیت انسان های شش ساحتی یا همه جانبه شکل گرفته است. بهترین فرصت استفاده از ظرفیت تربیت بدنی وورزش در مدارس است.در تعریف تربیت بدنی آمده است که تربیت بدنی بخش مهمی از تعلیم وتربیت است که از طریق حرکت وفعالیت های ورزشی جریان رشد در تمام ابعاد وجودی انسان تسهیل وباعث شکوفایی انسان می شود.اگر براین تعریف اجماع کنیم وخط بطلان براین باور غلط بکشیم که تربیت بدنی صرفا تربیت بدن نیست این سرآغازتحول درشیوه های نوین آموزشی وارتقای کیفی نظام تعلیم وتربیت با استفاده ازابزارهای جذاب مانند فعالیت های ورزشی درمدارس خواهیم بود.

فعالیت های ورزشی از این رو اثربخش هستند ومحیط تعلیم وتربیت را با نشاط وجذاب می کنند که دقیقا موافق با میل وغرایز ذاتی دانش آموزان بوده وتربیت وآموزش رامشارکت پذیرمی کند.

با این مقدمه بنظرمی رسد تغییرنگرش با هدف اصلاح برنامه های موجود تربیت بدنی وورزش در مدارس امری اجتناب ناپذیرورویکرد های موجود ورزش در مدارس  باید ازمسابقه محوری به آموزش محوری وهمچنین پوشش حداکثری بجای نخبه پروری تغییرکند . تا زمانیکه باور و ابزاراولیه آموزش تربیت بدنی در مدارس فراهم نیست پرداختن به مسابقات در قالب المپیاد های ورزشی داخل مدرسه پاک کردن صورت مساله وسوارشدن برموج تبلیغات وروی آوردن به بخش هیجانی ورزش بدون رعایت کردن پیش مقدمات آن یعنی آموزش ورزش است قطعا این اتفاق اهداف تربیت بدنی در مدارس را محقق نمی کند ودر تربیت دانش آموزان شش ساحتی موفق نخواهیم بود.

باوراین جانب باتجربه سه دهه کار در سطوح وبخش های مختلف اجرایی وآموزشی تربیت بدنی در آموزش وپرورش این است که با شناسایی فرصت ها وقوت ها ی حوزه ورزش مدارس می توان انسان های همه جانبه با هدف تحقق سند تحول بنیادین بعنوان اثربخش ترین برنامه در آموزش وپرورش استفاده کرد.این اتقاق مهم درسایه بازنگری دربرنامه ها ورویکرد ورزش مدارس امکان پذیراست.

راهکارهای ذیل از مهمترین برنامه های اصلاحی تربیت بدنی وورزش مدارس است

امیدوارم مورد توجه جدی متولیان وزارت آموزش وپرورش قرار گیرد.

*آگاهی بخشی به خانواده هاواولیای دانش آموزان دررابطه با اهمیت بازی وفعالیت های ورزشی ونقش ورزش در رشد وشکوفایی شخصیت شش ساحتی دانش آموزان توسط معلمان وکارشناسان ورزشی در قالب جلسات آموزش خانواده

* آموزش اثربخش وعملی معلمان دوره ابتدای با هدف توانمند سازی در تدریس درس تربیت بدنی با رویکرد آموزش مهارت های بنیادی شامل

((شیوه های صحیح راه رفتن،نشستن،گرفتن،پرتاپ کردن،خوایدن ))

*  ایجاد عادت به حرکت وفعالیت با اجرای حرکات ورزشی درهمراه با  سرود های خاص وبانشاط دربرنامه آغازین مدرسه ((ورزش صبح گاهی))

*آموزش های حرکات ساده و زمینی ژیمناستیک درمدارس زیرنظرمعلمان متخصص ورزشی خصوصا در دوره ابتدایی

* تاکید برآموزش وارتقای فاکتور های  آمادگی جسمانی  بجای مسابقات رقابتی وهیجانی

* شناسایی ضعف ها واصلاح ساختار قامتی دانش آموزان واستعداد یابی توسط گروه های متخصص کارشناسان تربیت بدنی در قالب تیم های مجهزوسیاردرمدارس

* برگزاری جلسات مشاوره ورزشی با خانواده ها  توسط اکیپ های کارشناسی تربیت بدنی بصورت خودگردان درساعات غیر موظف متخصصین ورزشی ودکترای تربیت بدنی که تعداد آنان افزایش پیدا کرده است.

* برگزاری اردو های گردشی ورزش وبازدید گرو هی واردوی از مسابقات ورزشی با هدف ایجاد شور ونشاط ورزشی نزد کودکان وکمک به رشد ورزش کشور

* هماهنگی با فدراسیون های ورزش کشور وهیات ها در شهرستان ها واستان ها  جهت استفاده از اعتبارات آنان دربرگزاری مسابقات ورزشی با هدف پرهیزازکارهای موازی واستفاده درست از منابع موجود ورزش کشوروارتقای کیفی مسابقات در اماکن استاندارد ورزشی

* تلاش برای برگزاری  دوره های آموزش ضمن خدمت برای سایر بخش های نیروی انسانی آموزش و پرورس با موضوع اهمیت تربیت بدنی وورزش در رشد علمی واخلاقی دانش آموزان خصوصا مدیران مدارس با هدف شناخت بیشتر در این حوزه

* کیفی کردن ساعت اجرای درس تربیت بدنی در مدارس واستفاده از ظرفیت های موجود و مشارکت خانواده ها دراین بخش

* تغییرو اصلاح شیوه واگذاری اماکن ورزشی مدارس  با هدف درآمدزایی و واگذاری اماکن ورزشی مدارس به تشکل ها وتعاونی های ورزشی صاحب صلاحیت شامل معلمان وفارغ التحصیلا ن بیکار وجوان تربیت بدنی به منظوراستفاده از تخصص آنان درکنارواگذاری اماکن ورزشی وکمک به سالم سازی محیط های اخلاقی وتربیتی  ورزشی

* برگزاری دوره های توانمند سازی ویژه کارشناسان ومعلمان تربیت بدنی وسنجش آمادگی بدنی وتوانمندی علمی آنان رادرهرسال

* احیای کانون های ورزشی درون وبیرون مدرسه با هدف استعدا یابی وتربیت نخبگان ورزشی

* استفاده از ظرفیت های درونی وبیرونی آموزش وپرورش وافزایش تعاملات معاونت تربیت بدنی باسایربخش های مرتبط ورزشی کشورخصوصا وزارت ورزش و فدراسیون های ورزشی

* استفاده از فضار رسانه ای ورسانه ملی در افزایش آگاهی مردم ودانش آموزان نسبت به اثرات  مثبت فعالیت های ورزشی

* تدوین قوانین سهل وآسان برای بازگشای مدارس در روز های تعطیل بروی دانش آموزان  برای انجام فعالیت های ورزشی در قالب گرو های همسن جهت مبارزه با فقر حرکتی،بیماری های چاقی وعادت به فعالیت های ورزشی

* تدوین تفاهمنامه های همکاری باسایربخش های آموزش وپرورش با هدف توسعه کمی وکیفی فعالیت های ورزشی بعنوان یک برنامه اصلی و مهم در برنامه های روزانه دانش آموزان

علی محمدی عضو هیات علمی دانشگاه فرهنگیان